ความรู้สึกของคนเลี้ยงเป็ดเหมือนๆ กัน คือ มักไม่ฆ่าเป็ดเพื่อทำอาหาร
เพราะเราเลี้ยงเพื่อให้ออกไข่สำหรับนำไปขายแต่ก็มีบ้างที่จับเป็ดฆ่าเพื่อแกงหรือต้ม
ส่วนใหญ่จะเป็นเป็ดเพศผู้ที่เลี้ยงแซมไว้ประมาณ ๕-๑๐ ตัว เป็ดตัวผู้จะขนสวยกว่าเป็ดตัวเมียทั่วไป
ท่าทางกรุ้มกริ่มและจะมีอิทธิพล หากประสงค์จะผสมพันธ์กับตัวไหนแล้วรอดยาก
มักจะตามไปจิกค้นคอขึ้นหลังจนได้ การอยู่ท่ามกลางเพศเมียเป็นร้อยเป็นพันตัวช่างน่าอิจฉาไม่หยอก
แต่สุขมากก็มีโอกาสตายมาก คือ ถูกฆ่าเป็นอาหารแทนเพศเมียดังกล่าวข้างต้น
การฆ่าเป็ดทำอาหาร ต้องเป็นกรณีพิเศษจริงๆ เช่น มีงานต้องทำอาหาร
เลี้ยงแขก เช่น สร้างบ้านหรือต่อเติมบ้าน ซึ่งต้อง ขอแรง จากเพื่อนบ้าน
เจ้าของบ้านต้องเลี้ยงอาหารอย่างดี อาหาร อย่างหนึ่ง ของสำรับ คือ
ต้มเป็ด หรือแกงเป็ดใส่หัวมะพร้าว ส่วนการต้มเป็ดจิ้มน้ำปลาพริกถือว่าสิ้นเปลืองมาก
ต้องใช้เป็ดหลายตัวเชียว เพราะคนจำนวนไม่น้อย จะทำเฉพาะเมื่อไหว้ศาลเจ้าเท่านั้น
ครอบครัวผมจะมีการไหว้ศาลเจ้าทุกปี มักจะไปจัดอาหารไปไหว้ที่เข้าแหลมสิงห์ที่เป็นที่ฝังศพบรรพบุรุษ
ทำให้น่าเชื่อว่ามีเชื้อจีนอยู่บ้าง และก็น่าจะจริงเพราะทราบว่า
จีนยุคแรกที่อพยพมาประเทศไทย ก็มักมาปักหลักอยู่ทางแถวฝั่งตะวันออก
คือ จันทบุรี ระยอง ชลบุรี ฉะเชิงเทรา เป็นจำนวนมาก
การไล่จับเป็ดเพื่อนำมาทำอาหารไม่ใช่เรื่องง่ายสำหรับคนที่ไม่ชำนาญ
การไล่จับเป็ด จับไก่ด้วยมือเปล่ามาก เพราะเมื่อวิ่งไล่เป็ดไก่จะเลี้ยวกลับตัวได้คล่องตัว
การเอื้อมมือไปคว้าคอทำได้ยาก เรามักจะปวดหลังและเวียนศีรษะ ลมจะจับเสียก่อน
วิธีการ คือ ต้องใช้ไม้ยาวสัก ๕ เมตร ถือคอยจังหวะและใช้กดที่ลำคอเป็ด
(หรือไก่) ให้ติดกับพื้น แล้วรีบไปคว้าลำคอไว้ หลังจากนั้นก็ใช้มีดเชือด
นำเลือดมานึ่งกินกันเป็นออเดิฟก่อนอาหาร อีกวิธีหนึ่งที่นิยมรองลงมา
คือ ใช้หนังสติ๊กยิงให้โดยใบหน้าหรือลำคอโดยจังๆ ก็ดิ้นได้เหมือนกัน
บางคนก็ใช้ไม้ขว้างโดนเข้าก็ดิ้น ผมเคยไปค้นยาเสพติด ที่หมู่บ้านชาวเขาที่เชียงใหม่ร่วมกับนายอำเภอชาวบ้านเห็นนายอำเภอมาด้วยก็ไล่เอาหนังสะติ๊กยิงไก่กัน
จ้าละหวั่นมาต้มเลี้ยง เห็นชาวบ้านไล่ยิงไก่ก็แทบ จะเลือกค้นแล้วเพราะคงไม่พลยาเสพติดของกลาง
แล้วก็ไม่ได้จริงๆ ข่าวคงรั่วก่อนหน้าแล้ว การจับไก่มาเชือดไม่ว่าพื้นราบติดทะเล
หรือบนดอยสูงก็ใช้วิธีเดียวกันเปี๊ยบ
ประสบการณ์คราวหนึ่งสมัยเด็ก จำได้ว่าตอนเย็นแล้ว มีตำรวจแต่งชุดครึ่งท่อน
ขี่จักรยานยนต์เอนดูโร่ สีเหลืองซึ่งสมัยนั้นนิยมกันมาก ท่าทางเมาเล็กน้อย
มาจอดที่หน้าประตูเล้าเป็ด เรียกพ่อที่กำลังทำงานอยู่ว่า ลุงๆของเป็ดไปต้ม
สักตัวได้มั๊ย ตำรวจแวะมาทักทายเป็นเรื่องใหญ่ ผมมองพ่อที่ทำท่างงเพื่อเรียกสติ
เพราะคาดไม่ถึงว่าจะขอกันว่ายๆ เช่นนั้น และตำรวจคงไม่ทราบว่า คนเลี้ยงเป็ดมักไม่ฆ่าเป็ดเป็นอาหาร
ในที่สุดพ่อตอบเสียงอ่อยๆ แบบกัดฟันพูดว่า ได้ครับ แล้วก็หาไม้มาไล่จับเป็ด
๑ ตัว ส่งให้ตำรวจ ขี่รถจากไป เป็นภาพที่ฝืนความสึกมากในสมัยเด็ก
ไม่ทราบว่า พ่อยังจำได้หรือเปล่า การขอของตำรวจก็ชอบขอกันเสียจัง
เหมือนเป็นเรื่องธรรมดา แต่ความรู้สึกของชาวบ้านย่อมไม่ธรรมดาแน่นอน
แต่พูดไม่ออกลอกไม่ถูก ตอนเป็นร้อยตำรวจโท ประจำอยู่ อ.แม่ริม เชียงใหม่
มักต้องรับผิชอบนำกำลังตำรวจตั้งด่าน ตรวจค้น เมื่อตรวจรถบรรทุกสับปะรด
ตำรวจก็มักขอไปกิน เจอรถบรรทุกแตงโมก็มักขอ เจอรถบรรทุกทุเรียนก็ขอ
อย่างน้อยก็ลูกหนึ่ง พ่อค่าเจ้าของรถก็มักให้เมือตำรวจพูดคุยดีเป็นกันเองเป็นรายละเอียดที่ยากที่จะอบรมตำรวจให้เข้าใจความรู้สึกของชาวบ้านได้
แต่น่าเห็นใจพี่ค้าเจ้าของรถที่กว่าจะขนไปถึงที่หมายผลไม้คงหมดไปหลายกิโล
ไข่เป็ดที่ได้มา จะมีพ่อค้าแม่ค้าคนกลางมารับซื่อและนำส่งขายในตัวเมือง
แม่ก็เป็นแม่ค้าคนหนึ่งที่รับซื้อบ้านใกล้เคียงประมาณ ๕ บ้าน เราจะนำเข่งเปล่าใส่รถเข็นไปนับไข่ใส่และเข็นกลับมาบ้าน
กลางคืนแม่จะมาคัดขนาดต่างๆ แยกจากกันเพื่อนำไปขายปลีกในตัวเมือง
กว่าจะเสร็จก็เหนื่อยเอาการ ระยะหลังนำมาทำไข่เค็ม ซึ่งทำให้ครอบครัวเรา
มีฐานะดีขึ้น
ไข่เป็ดที่ได้มา จะมีพ่อค้าแม่ค้าคนกลางมารับซื่อและนำส่งขายในตัวเมือง
แม่ก็เป็นแม่ค้าคนหนึ่งที่รับซื้อบ้านใกล้เคียงประมาณ ๕ บ้าน เราจะนำเข่งเปล่าใส่รถเข็นไปนับไข่ใส่และเข็นกลับมาบ้าน
กลางคืนแม่จะมาคัดขนาดต่างๆ แยกจากกันเพื่อนำไปขายปลีกในตัวเมือง
กว่าจะเสร็จก็เหนื่อยเอาการ ระยะหลังนำมาทำไข่เค็ม ซึ่งทำให้ครอบครัวเรา
มีฐานะดีขึ้น
การเลี้ยงเป็ดมาทะยอยเลิกเอาเมื่อประมาณปี พ.ศ.๒๕๒๕ เรื่อยมา เนื่องจากได้กำไรน้อย
ไม่คุ้มกับแรงที่เสียไปสาเหตุสำคัญเพราะปลาเป็ดราคาแพงขึ้น ปลาเป็ดส่วนหนึ่งต้องเข้าโรงงานปลาป่นซึ่งเริ่มตั้งโรงงานที่ฝั่งเขาแหลมสิงห์
อาชีพเลี้ยงเป็ดจึงกลายเป็นเรื่องราวที่เล่าขานสู่ลูกหลาน เพื่อให้เห็นความพยายามในการทำมาหากินของคนรุ่นก่อนๆ
ที่ต้องฝ่าฟันต่อความยากลำบาก ในการที่จะหารายได้มาจุนเจือครอบครัว
เสมือนหนึ่งเป็นการก่อนสร้างสะพานด้วยความยากลำบาก เพื่อให้คนรุ่นต่อมาใช้ข้ามอย่างสะดวกสบาย
|